Fenolftalein, titrasyonda kullanılan genel bir bileşimdir. Asidik ortamda renksiz iken daha bazik pH’da pembe renge döner. Bu bileşik 4 formda bulunabilir:
- H3In+, güçlü asidik koşullarda (pH 0) turuncu
- H2In, pH 1 ile 8.2 arasında renksiz
- In2-, bazik durumlarda (pH 8.2 ile 12 arasında) pembe renge döner
- In(OH)3-, kuvvetli bazik durumlarda renksize döner (pH > 12)
* HIn burada, kimyasal formülü C20H14O4 olan fenolftaleinin kısaltması olarak kullanılmıştır.
Fenolftalein kullanılan titrasyon deneyi nasıl gerçekleşir ?
Bir titrasyon reaksiyonunun amacı; bir maddenin, konsantrasyonu ve hacmi bilinen başka bir madde ile tepkimeye sokularak, konsantrasyonunun belirlenmesidir. 
Bu işleme aynı zamanda volumetrik analiz de denir çünkü hacim ölçümleri önemli bir rol oynar.
Titrasyon reaksiyonun birkaç farklı çeşidi vardır. Bunlardan bir tanesi fenolftaleinin de kullanıldığı asit baz titrasyonudur. Bu reaksiyonlar; uygun bir indikatör varlığında pH değişimini tespit etmek için, asit ve baz arasındaki nötralizasyona dayanır. Çoğu indikatör renk değişimi göstererek çalışırlar ve fenolftalein de bu duruma bir istisna değil.
Titre edilen çözelti bir asit ve ortamda fenolftalein var ise bu çözelti üzerine yeterli miktarda baz eklendiğinde, çözeltinin pembe renge döndüğü bir geçiş noktası oluşur. Tam tersi; eğer titre edilen çözelti bir baz ise, fenolftalein varlığında asit ilave edildiği zaman, çözelti pembe renkten renksize döner.
Titrasyon işleminde, çözelti içine bir seferde tek bir damla titrant eklemeniz ve karışımı içeren erleni çalkalamanız gerekir. Örneğin, HCl çözeltisini NaOH ile titre ederken, HCl çözeltisi geçici olarak pembe renge dönecek ama çalkalamadan sonra bu etki kaybolup, çözelti yine renksize dönecektir. Bu dönüm noktasına yaklaştığınızın bir işaretidir. Titrasyon, pembe rengin artık tamamen döndüğü, çalkalamadan sonra bile kaybolmadığı noktada tamamlanmıştır. Daha doğru ve kesin sonuçlar için, titrasyon işlemi birkaç kez tekrarlanmalı ve sonuçlar dikkatlice ölçülmelidir.
* Doğruluk ve kesinlik kavramları birbirinden farklı kavramlardır. Kesinlik elde edilen sonuçların birbirine olan yakınlığı; doğruluk ise, elde edilen sonuçların doğru kabul edilen değere olan yakınlığıdır.
Titrasyon reaksiyonu tamamlandıktan sonra son adım; nötralizasyon için ölçtüğümüz, gerekli olan titrantın hacmini kullanarak, çözeltimizin konsantrasyonunu hesaplamaktır.
Diğer Uygulamaları
Benzer renk değişim prensibini başka durumlar içinde kullanılabilir, örneğin kan varlığını tespit etmek için yapılan bir test gibi. Kastle-Meyer testi olarak bilinen bu test, hidrojen peroksit ve hemoglobin arasındaki reaksiyona dayanır. Eğer numune de kan varsa, çözelti pembeye döner.
Fenolftalein ayrıca pH indikatörü olarak da kullanılır. Geniş aralıklarda ki pH değişimlerini belirlemek için ayrı ayrı veya diğer indikatörler ile karıştırılarakta kullanılabilir.
Kaynaklar:
2) wikipedia
