Malzemeler :
- Bir şişe süt,
- 4 çay kaşığı beyaz sirke,
- Bir kase,
- Süzgeç,
- Çocuklar için yetişkin yardımı
Yapılışı :
Yetişkin bir kişiden sütü biraz ısıtmasını isteyin, kaynatmaya gerek yok sadece biraz ısıtmak yeterli olacaktır. Isınan sütü dikkatlice kaseye dökmeye başlayın. Ardından yavaşça 4 çay kaşığı sirkeyi ekleyin ve 1 dakika kadar karıştırın… Sonrasında lavabonun içinde kenarlara taşırmadan sütü süzgeçten süzün. Dökerken dikkatli olmanızda yarar var…
Süzgeçte yumru halinde çökmüş hamurumsu madde kalacaktır. Yeterince soğuduğu zaman (yaklaşık 3 dk) süzgeçte kalan parçaları kuru bir bezle durularken aynı zamanda hamur gibi yoğurmaya başlayın (isterseniz iri taneleri kaşıkla ezin ve iyice ufaltıp karıştırın) ve isteğiniz bir şekli (örneğin küp şekli) vermeye başlayın. Birkaç gün içinde (yaklaşık 48 saat sonra) sertleşip hazır hale gelecektir… Küçük bir küp şekli elde ederseniz bunu bir zar olarak tasarlayabilirsiniz. Sizin hayal gücünüze bağlı…
Peki bu olay nasıl gerçekleşir?
Plastik? Hem de sütten? Aslında siz bu ufak mutfak deneyi sonucunda kazein çökeleği elde ettiniz. Kazein latincede peynir anlamına gelmektedir. Sütteki bu protein sirkedeki asetik asitle reaksiyonu sonucu çökmüştür. Kazein proteini ile sıcaklık ve asitin etkisiyle polimerizasyon tepkimesi gerçekleşmiştir.
Gerçek plastikler daha kompleks polimerdir ve burada bahsedilenden daha farklı metodlarla gerçekleşir.
Sorular ve alıştırmalar
Yukarıdaki bu deney basit bir tanıtımdan ibaret. Gerçek bir deney ve karşılaştırmalar için aşağıdaki soruların cevaplarını bulmalısınız:
1 – Daha fazla sirke kullansanız daha fazla çökelek elde edebilir misiniz?
2 – Sütün yağlı veya yağsız olması sonucu değiştirir mi?
3 – Bütün sirke çeşitleri aynı işlevi görür mü?
4 – Limon, portakal gibi diğer asit içerikli ürünler de aynı işi yapar mı?
Kaynak : http://www.sciencebob.com/experiments/plasticmilk.php
3 yorum
Ben EBA Deney 2. Fen Deneyleri yarışmasına katılacağımda bu deneyi yapmak isterim donunca yada soğuyunca plastik oluyormu ?
Yarışmaya katılmadan önce birkaç deney yapmanızda fayda var. Herhangi bir kalıp kullanarak şekil vermeye çalışın ve dondurun. Bakalım sert bir malzeme mi oluyor yoksa bir süre sonra dağılıyor mu? Yaptığınız her deney bir sonuç getirir. Dondurduğunuz da rijit bir hal alıyor mu diye size sorulduğunda, yaptığınız deney sonucu bir cevap verebileceksiniz. Oluyor veya olmuyor diye. Bazı şeyleri kendiniz tasarlayın ve yapın çok zevk alacaksınız, bizden söylemesi. 🙂 Renk vermeye çalışabilirsiniz mesela. 🙂
Peki elde edilen kazein formaldehit ile reaksiyona sokulüp daha sert bir plastik haline çevrilmesi mümkün oluyor bu reaksiyon ile ilgili bilginiz var ise paylaşabilir misiniz?