Bu kimyasal gösteri deneyinde mavi bir çözelti kademeli olarak renk değiştirmektedir. Erlen veya herhangi bir şişenin içindeki sıvı çalkalandığında çözelti maviye döner. Mavi şişe reaksiyonunu gerçekleştirmek oldukça basit ve malzemeler kolayca temin edilebilmektedir. Önce deneyin videosuna bir göz atalım:
Malzemeler:
- Su (saf su ya da musluk suyu olabilir)
- İki adet 1 L’lik erlen ve tıpa
- 7,5 g glikoz (bir erlene 2,5 g, diğerine 5 g olacak şekilde)
- 7,5 g sodyum hidroksit, NaOH (bir erlene 2,5, diğerine 5 g olacak şekilde)
- Metilen mavisinin % 0,1 lik çözeltisi (her erlen için 1 ml olacak şekilde)
Deneyin yapılışı:
- 1 L’lik erlenleri yarıya kadar su ile doldurun,
- Bir erlende (A erleni) 2,5 g glikozu, diğer erlende (B erleni) 5 g glikozu çözünene kadar karıştırın,
- A erlenine 2,5 g sodyum hidroksiti (NaOH), B erlenine 5 g sodyum hidroksiti ekleyin ve çözünene kadar karıştırın,
- Her bir erlene 1 ml metilen mavisi boyasını ekleyin,
- Erlenleri tıpayla kapatın ve boya dağılana kadar çalkalayın, elde edilen çözelti mavi olacaktır.
- Erlenleri bir süre kenara koyun. Çözünmüş dioksijen tarafından oksitlenen glikoz sayesinde çözelti kademeli olarak (yavaşça) renksiz hale dönecektir. Konsantrasyonun reaksiyon hızına etkisi bu aşamada açıkça görülmektedir. Konsantrasyonun iki kat olduğu erlende diğer çözeltinin kullandığı çözünmüş oksijeni yaklaşık yarı zamanda kullanır. İnce mavi bir tabakanın çözelti-hava arayüzeyinde oluşması beklenebilir çünkü oksijen difüzyon yoluyla ulaşılabilir haldedir.
- Çözeltilerin mavi renkleri erleni sallayarak ya da çalkalayarak tekrar elde edilebilir.
- Reaksiyon birçok kez tekrar edilebilir. Her renksizleştiğinde çalkalamanız yeterlidir.
Güvenlik uyarıları:
Kostik (NaOH) içeren kimyasallarla cildin temas etmesinden kaçının. Reaksiyon çözeltiyi nötralize eder ki drenaj borularından aşağı dökülebilir niteliktedir. Yani lavaboya dökebilirsiniz.
Reaksiyon nasıl yürüyor?
Bu reaksiyonda, bir alkali çözelti içindeki glikoz (bir aldehit) yavaş yavaş glukonik asit oluşturmak için dioksijen molekülleriyle oksitlenir.
Glukonik asit sodyum hidroksit varlığında sodyum glukonat’a dönüşür. Metilen mavisi reaksiyon boyunca bir oksijen transfer maddesi olarak davranarak reaksiyonu hızlandırır. Glikozun oksitlenmesiyle (yükseltgenmesiyle) metilen mavisi indirgenir (löko metilen mavisi oluşur) ve renksiz hale gelir.
Yeterince oksijen (havadan gelen) olması durumunda, löko metilen mavisi oksitlenir ve çözelti tekrar mavi renge dönüşür. Bekletildiğinde glikoz metilen mavi boyasını indirger ve çözelti rengi kaybolur. Seyreltik çözeltilerde reaksiyon 40 – 60 ˚C sıcaklıkta, daha konsantre çözeltilerde oda sıcaklığında yapılır.
Farklı bir video ile sonlandıralım:
Deneyle ilgili sorularınız varsa veya farklı renklerde bir deney gerçekleştirmek isterseniz mail adresimizden veya yorum bırakarak bize ulaşabilirsiniz.
Kaynak: chemistry.about.com
3 yorum
Bu tarz farklı deneylerı paylaşırsanz sevinirim.bu 12.sınflrada organık kımyada kullanıbılecek bır deney.ancak 12 lerde kullanılacak deney bulmak cok zor .tesekkur edıyorum paylaşımınz için
Tavsiyeniz için teşekkür ederiz Sevtap Hocam. En kısa zamanda araştırmaya ve yazmaya başlıyoruz.
deneydeki renk değişimi ne zamana kadar devam eder ve deneyde çözeltinin çalkalanması nasıl bir etki yapar