CHCl3 kimyasal formülü ile kloroform yaygın olarak kullanılan organik bir bileşiktir. Renksiz ve tatlı kokulu bir sıvı olan kloroform oldukça uçucudur ve aynı zamanda triklorometan olarak da bilinir. Anestezik etkiye sahiptir. Bu yüzden bu madde ile çalışanlar buharını solumaktan kaçınmalıdır.
Anestezik özelliğinden dolayı ilk keşfedildiği zamanlar cerrahi işlemlerde ve dişçilikte anestetik olarak kullanılmıştır.
Anestetik etkisinin dietil eterden 5 defa kuvvetli, ancak toksik etkisi de yüksektir. Öldürücü dozu ile uyuşturucu dozu arasında büyük bir fark yoktur. Keza kloroformun, kan basıncını düşürmek, kalp ritmini bozmak, deri ve mukozaya zarar vermek gibi etkileri vardır. Uzun süre kloroform kullanmakkomaya hatta ölüme de neden olabilir. Özellikle kalp ve karaciğer üzerinde zararlı yan etkileri vardır. Bu yan etkileri ve uygulama zorluğu sebebiyle günümüzde artık anestezik olarak kullanılmamaktadır.
Günümüzde kloroformun kullanıldığı birkaç önemli alan vardır :
- Kloroformun bugünkü esas kullanım alanı, tetrafloroetilen için önemli bir öncü madde olan klorodiflorometan üretimidir.
CHCl3 + 2 HF → CHClF2 + 2 HCl
- Kloroform laboratuvarda kullanılan yaygın bir çözücüdür çünkü nispeten tepkisiz, çoğu organik sıvı ile karışabilir, yanıcı değil ve uçucudur.
- İlaç endüstrisinde, boya üretiminde ve pestisitlerde çözücü olarak kullanılır.
- Bir reaktif olarak kloroform diklorokarbon CCl2 grubu sağlar.
- Kimyada organik ayırma ve saflaştırma işleminde kullanılır.
- Plastik üretiminde birleştirme işleminde kullanılır.
- Teflon (yapışmayan) üretiminde öncü olarak kullanılır.
- Ayrıca Birinci Dünya Savaşında kloroform kimyasal bir silah olarak kullanılmıştır.
Kloroform yutulması halinde zararlı bir bileşiktir ve cildi de tahriş edicidir. Soluma yoluyla maruz kalma sağlık açısından ciddi hasarlara neden olabilir.
Vücut dışında oldukça zararsız bir madde iken, vücutta toksik etkisi yüksektir.
Kloroform ile çalışırken her zaman koruyucu elbiseler giyin ve çeker ocakta veya iyi havalandırılan bir alanda çalışın. Bu malzeme ile çalışacak olanlar, işe başlamadan önce MSDS (Material Safety Data Sheet yani Malzeme Güvenlik Bilgi Formu) ile ürün hakkında bilgilendirilmeliler. Kloroform tedarik ederken yanında malzeme güvenlik bilgi formunu da sağlayan saygın firmaları tercih ediniz.
Kloroform için örnek bir Malzeme Güvenlik Bilgi Formunu isterseniz hemen aşağıdan inceleyebilirsiniz.
Kaynaklar :
1) thechemicalblog.co.uk
2) tr.wikipedia.org
3) en.wikipedia.org
