Literatür taraması, ister akademik düzeyde çalışmalar yapın, isterse özel sektörde üzerine düştüğünüz bir alan olsun adeta dijital bir samanlıkta iğne aramak gibidir. Yayın sayısının artması, arama sorgularının karmaşıklaşması ve regülasyonların giderek daha sıkı hale gelmesi, araştırmacılar için ciddi zorluklar doğurur.
Bu yazıda, literatür tarama sürecinde karşılaşılan beş temel zorluk ve bu zorlukları aşmak için uygulanabilecek stratejileri ele alacağız.
1. Arama Stratejilerinin Karmaşıklığı
Başarılı bir literatür taraması, güçlü bir arama stratejisi gerektirir. Bunun için en çok önerilen yöntemlerden biri PICO çerçevesi kullanmaktır. PICO; Popülasyon (Population), Müdahale (Intervention), Karşılaştırma (Comparison) ve Sonuç (Outcome) unsurlarını belirleyerek sistematik bir yapı sunar.
- Aramaya başlamadan önce net bir araştırma sorusu belirleyin.
- Dahil ve hariç tutma kriterlerinizi tanımlayın.
- Sorgularınızı bu yapıya göre oluşturun.
2. Veritabanı Parçalanması
Hiçbir tekil veritabanı, tüm ilgili literatürü kapsamaz. Örneğin; PubMed, Embase ve Google Scholar gibi platformların her biri kendine özgü içerik sunar.
- Bu nedenle birden fazla platformda sistematik bir yaklaşım gerekir.
- Farklı anahtar kelimelerle aynı sorguları tekrar tekrar çalıştırmak zaman alıcı olabilir.
3. Kalite Kontrol Sorunları
Elle yapılan tarama ve makale incelemeleri, bir noktadan sonra hata payını ve yorgunluğu artırır. Üstelik bazı çalışmalar hakem değerlendirmesinden geçmemiş veya güncelliğini yitirmiş olabilir.
- Standartlaştırılmış değerlendirme şablonları, tutarlılığı artırmak için önemlidir.
- Makale kalitesini belirlemede AI (Yapay zeka) destekli araçlar kullanılabilir.
4. Kaynak Tüketimi ve Zaman Yönetimi
Uzman araştırmacılar, çoğu zaman veritabanları arasında kopyala-yapıştır işlemleriyle saatlerini harcar. Bu hem verimsizdir hem de insan hatasına açıktır.
- Yinelenen görevlerde otomasyon kullanımı, manuel iş yükünü %50’ye kadar azaltabilir.
- Veri bütünlüğünü koruyarak daha hızlı sonuç elde edilebilir.
5. Belgelenme Zorunlulukları
Regülasyon kurumları, yapılan her aramanın şeffaf ve tekrar edilebilir şekilde belgelenmesini bekler. Her bir kararın izlenebilir olması gerekir.
- Yapılandırılmış protokoller bu gerekliliği karşılamada büyük avantaj sağlar.
- Yapılan sorgular, filtreleme adımları ve dışlama nedenleri net olarak kaydedilmelidir.
Sonuç: Sadece Uyum İçin Değil, Bilimsel Dayanak İçin
İyi yürütülmüş bir literatür taraması sadece mevzuata uyumu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda geliştirdiğiniz medikal cihazın etkinlik ve güvenliğini temellendirmek için sağlam bir bilimsel zemin oluşturur.
Literatür tarama sürecinizi optimize etmek ve regülasyon uyumluluğunu artırmak için bu rehbere göz atabilirsiniz.
Peki ya sizin en büyük zorluğunuz ne?
Doğru makaleyi bulmak mı, yoksa tüm süreci zamanında tamamlamak mı?
