PICO Çerçevesi Nedir?
PICO çerçevesi, özellikle sağlık bilimleri ve klinik araştırmalarda kullanılan, araştırma sorularını yapılandırmak ve literatür taramalarını sistematik hale getirmek için geliştirilen bir yöntemdir. PICO, dört temel bileşenden oluşur:
- P – Population (Popülasyon veya Hasta Grubu)
- I – Intervention (Müdahale veya Tedavi)
- C – Comparison (Karşılaştırma veya Alternatif Müdahale)
- O – Outcome (Sonuç veya Beklenen Etki)
PICO’nun Bileşenleri
1. Popülasyon (P): Araştırmanın hedeflediği hasta grubu veya demografik özelliklerdir. Örneğin, “65 yaş üstü hipertansiyon hastaları”.
2. Müdahale (I): Uygulanacak tedavi, ilaç veya prosedürdür. Örneğin, “yeni nesil beta bloker kullanımı”.
3. Karşılaştırma (C): Müdahalenin karşılaştırıldığı alternatif tedavi veya plasebodur. Örneğin, “standart tedaviye kıyasla”.
4. Sonuç (O): Müdahalenin beklenen etkisi veya ölçülebilir sonucu. Örneğin, “kan basıncında düşüş”.
PICO’nun Kullanım Alanları
PICO çerçevesi, özellikle şu alanlarda etkilidir:
- Literatür Taraması: Araştırma sorularını netleştirerek, ilgili çalışmaları daha kolay bulmayı sağlar.
- Sistematik İncelemeler: Belirli kriterlere göre çalışmaların seçilmesi ve analiz edilmesinde yardımcı olur.
- Kanıta Dayalı Uygulamalar: Klinik karar verme süreçlerinde en iyi kanıtın seçilmesine katkı sağlar.
PICO ile Soru Oluşturma Örneği
Örnek bir PICO sorusu şu şekilde olabilir:
Soru: Tip 2 diyabet hastalarında (P), metformin kullanımı (I), insülin tedavisine kıyasla (C), kan şekeri kontrolünde daha etkili midir (O)?
| P (Hasta, Popülasyon veya Problem) |
I (Müdahale, Prognostik Faktör, Maruziyet) |
C (Karşılaştırma) |
O (Sonuçlar) |
|
| Amaç | Uygunsa hastalığı, yaşı ve cinsiyeti belirtin. |
Müdahaleyi ve onunla ilgili özel durumları belirtin. |
Bir terapötik sorunun her zaman bir karşılaştırması vardır (bu standart tedavi olsa bile). | Ne araştırılıyor veya ne ölçülüyor? |
| Örnek (Kozmetik Formülasyon ile İnsan Etkileşimi Odaklı) |
Cilt hassasiyeti öyküsü olan yetişkin bireyler (18–45 yaş arası) | Fenoksietanol içeren koruyucu sistemle formüle edilmiş nemlendirici krem | Potasyum sorbat + sodyum benzoat içeren koruyucu sistemle formüle edilmiş nemlendirici krem | Ciltte tahriş, kızarıklık, yanma hissi; subjektif kullanıcı geri bildirimleri ve klinik irritasyon skoru |
| Araştırma Sorusu: Cilt hassasiyeti bulunan bireylerde, phenoxyethanol içeren nemlendirici formüller; tahriş ve cilt reaksiyonu açısından, potasyum sorbat + sodyum benzoat içeren formüllere kıyasla ne kadar güvenlidir? | ||||
| Amaç: Bu çalışmanın amacı, hassas ciltli bireylerde iki farklı koruyucu sistemin neden olduğu potansiyel cilt reaksiyonlarını karşılaştırmalı olarak değerlendirmek; fenoksietanolün daha düşük irritasyon riski taşıyıp taşımadığını belirlemektir. | ||||
| Başlık: Hassas ciltli bireylerde phenoxyethanol ve sorbat-benzoat bazlı koruyucu sistemlerin irritasyon etkilerinin karşılaştırmalı değerlendirmesi: Klinik ve subjektif bulgulara dayalı sistematik bir inceleme. | ||||
PICO’nun Avantajları
- Netlik: Araştırma sorularını açık ve odaklanmış hale getirir.
- Verimlilik: Literatür taramalarında zaman kazandırır.
- Yapılandırma: Sistematik incelemelerde süreçlerin düzenli ilerlemesini sağlar.
Sonuç
PICO çerçevesi, araştırma sorularını yapılandırmak ve literatür taramalarını etkin bir şekilde gerçekleştirmek için güçlü bir araçtır. Özellikle sağlık alanında, kanıta dayalı kararlar almak isteyen araştırmacılar için vazgeçilmez bir yöntemdir.
