Twitter sayfamızda bazı ipuçları vererek hangi elementten bahsettiğimizi tahmin etmenizi istemiştik. Takipçilerimizin büyük çoğunluğu doğru cevaba ulaştı.
Berilyum ilk olarak Fransız kimyager Nicolas-Louis Vauquelin tarafından keşfedilmiştir. ( Nicolas ismi size de tanıdık gelmedi mi ? ) Bileşiklerinin tatlımsı bir tatta olmasından dolayı ilk zamanlar Yunancada tatlı anlamına gelen glukus sözcüğünden türetilen “glusinyum” adı ile anılmıştır.
Periyodik tablonun IIA grubunda yer alan, simgesi Be ve atom numarası 4 olan Berilyum’un yüksek oranda ısı emebilme özelliği vardır. Berilyum’un kullanıldığı alanları 5 maddede kategorize edebiliriz.
- Telekominikasyon ve tüketici elektronik ürünleri
- Endüstriyel parçalar ve ticari havacılık
- Savunma ve askeri sistemler
- Medikal
- Diğer
Telekominikasyon ve Tüketici Elektronik Ürünleri
Bu alan Berilyum bileşiklerinin kullanımının yarısını oluşturmaktadır. Beliryum ve bakır alaşımları kablolarda, televizyonlarda, elektronik devrelerde, konnektörlerde, cep telefonlarında, bilgisayarlarda, bilgisayar çip ısı emicilerde, su altı fiber optik kablolarda ve termostatlarda kullanılır.
Berilyum oksit (berilla) seramikleri yüksek yoğunluklu elektronik devrelerde kullanılır ve yıllık tüketimin yaklaşık %15’ini oluşturur. Bu tür uygulamalarda berilyum genellikte galyum-arsenit, alüminyum-galyum-arsenit ve indiyum-galyum-arsenit yarı iletkenlerinde bir katkı maddesi olarak uygulanır.
Hem elektronik hem de yapısal uygulamalarda kullanılan yüksek iletken ve yüksek mukavemetli berilyum-bakır alaşımları, yıllık berilyum kullanımının dörtte üçünü oluşturur.
Endüstriyel Parçalar ve Ticari Havacılık
Berilyumun yüksek mukavemetli, sıcağa dayanıklı, kıvılcım çıkarmayan metal yapısı onun otomatik endüstrisinde kullanımına olanak sağlamaktadır ve kullanım oranı git gide artmaktadır.
Yakıt mekanizmalarında kullanılan berilyum alaşımları son birkaç yılda fren ve hidrolik direksiyon sistemlerinde, kontak anahtarlarında, hava yastığı sensörü ve motor kontrol elektronik sistemleri gibi elektrikli bileşenlerde de kullanılmaya başlamıştır.
Savunma ve Askeri Sistemler
Berilyum kullanıldığı askeri ve savunma uygulamaları sebebiyle Avrupa hükümetleri arasında stratejik ve kritik bir metal olarak sınıflandırılmıştır. En çok kullanıldığı alanlar şunlardır:
- Nükleer silahlar
- Savaş uçağı, helikopter ve uydulardaki hafif alaşımlar
- Füze jiroskopları ve yalpa çemberleri
- Uydu ve optik sistemlerdeki sensörler
- Kızılötesi ve gözetim ekipmanlarındaki aynalar
- Roket boosterlarındaki kaplama panelleri (Örn. Agena)
- Roket nozulları
- Patlayıcı mühimmat imha ekipmanları
Havacılık uygulamalarında genellikle fırlatma sistemlerinde ve uydu teknolojilerinde olduğu gibi uçak iniş takımlarında ve frenlerde bulunan bir çok askeri uygulamada Berilyum elementini içermektedir.
Berilyum; yüksek termal stabilitesi, termal iletkenliği ve düşük yoğunluğu nedeniyle havacılık sektöründe yapısal metallerde bir alaşım maddesi olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Medikal
Düşük yoğunluğu ve atomik kütlesi nedeniyle, Berilyum x-ışınları ve iyonlaştırıcı radyasyonda nispeten şeffaftır ve bu da onu x-ışını pencerelerinin yapımında önemli bir bileşen haline getirir.
Bunların haricinde kalp pilleri, CAT tarayıcılar, MRI makineleri, Lazer neşterler, cerrahi aletler için yaylar ve membranlarda (berilyum-demir ve berilyum-nikel alaşımları) da kullanılmaktadır.
Diğer
Son olarak, gelecekteki Berilyum talebini yönlendirebilecek bir uygulama nükleer enerji üretimidir. Son araştırmalar uranyum oksit peletlerine berilyum oksit eklenmesinin daha verimli ve daha güvenli nükleer yakıt üretebileceğini göstermiştir.
Berilyum oksit, yakıt peletini soğutmak için çalışır. Böylece sistemin düşük sıcaklıklarda çalışmasına izin vererek daha uzun bir ömür sağlar.
Kaynak [1]: https://www.thoughtco.com/beryllium-applications-3898138
