Sülfürik Asit Nedir?

Sülfürik asit; H2SO4 formülü ile güçlü ve son derece aşındırıcı bir asittir. Canlı dokulardan metallere ve taşlara kadar bir çok farklı malzemeyi aşındırabilir.

Seyreltik sülfürik asit metaller ile reaksiyona girerek hidrojen üretir
Seyreltik sülfürik asit metaller ile reaksiyona girerek hidrojen üretir

Tarihte vitriol yağı olarak da bilinen sülfürik asit; hafif viskozite ve keskin kokuya sahip olup  su ve diğer çözücülerde kolaylıkla çözünür. Kimyasal olarak, özelliklerinin derişimine bağlı olduğunu belirten diprotik asit olarak sınıflandırılır.

Bu bileşik lavabo açıcısından kurşun asit aküye kadar geniş bir kullanım alanına sahip. Halk arasında “akü asidi” diye bilinir. Elektriği iletir. Suda çözündüğünde çok yüksek ısı çıkar. Aynı zamanda gübre üretimi,  petrol arıtımı, atık su işleme ve kimyasal sentez, boyar madde, patlayıcı madde gibi birçok endüstriyel uygulamada hayati öneme sahiptir.

Kimyasal Özellikleri 

Su ile reaksiyonu : Sülfürik asitin hidrasyon reaksiyonu oldukça ekzotermiktir. Güvenlik nedeniyle, büyük miktardaki asit üzerine su dökmektense, su üzerine ufak miktarlarda asit dökülmesi tavsiye edilir. Asit ile su bir araya geldiği zaman ekzotermik bir reaksiyon gerçekleşir. Hızla gerçekleşen reaksiyon sonucu açığa çıkan ısı eklenen suyun buharlaşmasına ve buharlaşan suyun da dışarı çıkma isteği sonucu etrafa asitin saçılmasına neden olur. Ama su üzerine azar azar asit ilave etmek ki kimya bilimciler buna asiti suda boğmak da derler; reaksiyonu yavaşlatarak oluşabilecek etkiyi de azaltır.

Siz siz olun asit üzerine su değil, suyun üzerine asit ilave edin. Ayrıca sülfürik asit ile suyun reaksiyonundan oluşacak ısı kullandığınız cam malzemelerin parçalanmasına da sebep olabilir. O yüzden işlemi kademeli ve dikkatli gerçekleştirmelisiniz.

Asitin üzerine su ilave edilmez !
Suyun üzerine asit eklenir.

Sülfürik asitin suya olan yüksek ilgisi, onu birçok endüstriyel işlemde tercih edilen çok iyi bir dehidratasyon ajanı yapar. Bu durum, örneğin, sülfürik asiti, şeker veya nişasta ile karıştırarak kanıtlanabilir. Sülfürik asit su ile reaksiyona girerken, şeker veya nişasta ise saf karbon gibi kararır.

Asit baz reaksiyonu : Herhangi bir asit gibi sülfürik asit de bir baz ile reaksiyona girerek ona karşılık gelen tuzu oluşturur. (sülfat) Örneğin; fungusit (mantar ve mantar sporlarının öldürülmesinde ve kontrol altına alınmasında kullanılan kimyasallara verilen genel isim) olarak kullanılan bakır II sülfat (CuSO4), bakır oksit (CuO) ve sülfürik asit ile reaksiyonu sonucu sentezlenir.

İlginizi Çekebilir!  Aktif Karbon Nedir?

Asit sentezi : Sülfürik asit, zayıf asitleri tuzlarından sentezlemek için kullanılabilir. Örnek olarak; sülfürik asit (H2SO4) ve sodyum asetat (CH3COONa) reaksiyonundan meydana gelen asetik asit (CH3COOH) gösterilebilir. Benzer örnek olarak; nitrik asit üretmek için potasyum nitrat ile sülfürik asit reaksiyonu gösterilebilir.

Metaller ile reaksiyonu : Sülfürik asitin seyreltik çözeltileri, metaller ile reaksiyona girerek hidrojen (H2) ve kullanılan metale karşılık gelen metal sülfat oluşturabilir. (FeSOörneği için reaksiyon 1e bkz.) Nikel, çinko ve demir gibi reaktif metaller ile kolayca reaksiyona girebilir. Bunun aksine, sülfürik asitin derişik çözeltileri aynı şekilde reaksiyona girmezler. Örnek olarak; bakır metali ile derişik sülfürik asit reaksiyonu sonucu sülfür dioksit, su ve sülfat iyonları oluşur. (Reaksiyon 2)

Reaksiyon 1 : Seyreltik sülfürik asit : Fe + H2SO→ H2 + FeSO4

Reaksiyon 2 : Derişik sülfürik asit : Cu +  H2SO→ SO2 + 2 H2O + SO42− + Cu2+

Sülfürik Asiti Saklama

Bu bileşik; son derece tahriş edici ve tehlikeli olabilir. Yutulması veya solunulması halinde solunum sisteminde ciddi yanıklara sebep olur. Buna ek olarak vilde veya göze temas halinde de ciddi yanıklara sebep olabilir. Temas halindeki bölge göz duşu veya seyreltik baz ile yıkanmalıdır. Su ile yıkandığı takdirde ısı açığa çıkacaktır ve asıl yanmayı bu olay gerçekleştirecektir.

Bu kimyasal ile çalışırken çeker ocak veya iyi havalandırılmış bir alanda çalışmanız ve uygun koruyucu giysi ve gözlük kullanmanız tavsiye edilir.

Son olarak; sülfürik asit, koyu camlı şurup şişeleri gibi reaktif olmayan bir kap içinde saklanmalı, tahriş edici ve aşındırıcı olarak etiketlenmelidir.

Bu yazının orjinaline (ingilizcedir) buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca laboratuvar anılarını paylaşmak isteyenler olursa yorumlarını da hemen aşağıdan alabiliriz. Benim sülfürik asit ile birkaç ufak anım olmuştu zamanında.

Sizce faydalı mıydı?

Değerlendirme: 4.2 / 5. Oylayan: 12

12 Yorumlar

  • gul yılmaz

    20 Kasım 2014 - 14:34

    Cooook güzel çok anliyorum

  • Avatar photo

    Oğuzhan Eker

    20 Kasım 2014 - 17:06

    Size bir faydası dokunduysa ne mutlu bize.

    • melisa temür

      11 Kasım 2016 - 21:50

      hocam çok güzel anlatım. araştırdım ve bulamadığım önemli bir sorum olacaktı. cilde ve göze en tehlikeli asit sülfürik asit mi yoksa nitrik asit mi? nitrik asit üretmek için potasyum nitrat ile sülfürik asit reaksiyonu gerçekleştirilir dediğine göre sülfürik daha mı etkili

      • Avatar photo

        Oğuzhan Eker

        11 Kasım 2016 - 22:35

        Öncelikle bütün kuvvetli asitler cildiniz için oldukça zararlıdır. Gözleriniz cildinizden daha hassas olduğu için zarar çok daha fazla olacaktır. Dolayısı ile gözlük, eldiven ve maske gibi koruyucu önlemler olmadan asitlere yaklaşmayınız.
        Sülfürik asit nitrik asitten daha kuvvetli bir asittir. Ama bunlardan daha kuvvetli asitlerde mevcuttur.

      • melisa temür

        11 Kasım 2016 - 23:05

        ilginize çok teşekkür ederim. bu sayfanın müdavimi olduk sağolun

      • Ali

        19 Şubat 2018 - 00:19

        Hocam size nasil ulaşabilirim

  • Meltem

    3 Aralık 2016 - 14:13

    Hocam merak ettiğim bir konu var neden seyreltik sülfürik asit ile bakır metali arasında reaksiyon olmuyor

  • Berat

    30 Haziran 2017 - 12:16

    Bu asit bukadar zararli cildi tahrip ediyosa kokainin içinde kullaniliyor ham maddesi kadar onemli baska kimyasallarda var sentez dediginiz olay sayesinde mi insana zarar vermiyo

  • TUNCER ARGÜN

    21 Ekim 2017 - 14:22

    HOCAM MERHABA..

    BAŞIMDAN GEÇEN BİR OLAY BU AKÜ ASİTİ BACAĞIMA DAMLADI VE O BÖLÜMDE YANMALAR OLDU FAKAT DAHA SONRA O BÖLGEDEKİ TÜYLERİM ŞİMDİ ÇIKMIYOR.SANKİ LAZER YAPILMIŞ GİBİ PEKİ BU ASİTİ TÜY DÖKÜCÜLERİN İÇİ EKLERSEK NE GİBİ SONUÇ ELDE EDERİZ.İNSANLARI KIL DERDİNDEN KURTARABİLİRMİYİZ..
    BEN AYNI ZAMANDA KENDİ MARKAMDA TÜY DÖKÜCÜLER ÜRETİYORUM…

    SAYGILAR…

  • Nilay

    29 Aralık 2017 - 20:52

    Hocam öncelikle selamlar
    Hocam arabalarada kapatan neden sülfürik asit konulur

  • Samet

    6 Ocak 2018 - 09:51

    sorum olacak. Elimde reçine plastik tıkanmış 6m esnek ama kırılmaz bir sert bir plastik boru bulunmakta. Elimde malzeme olarak sülfür asit var. Bunu bir iki damla su içinde baz halinde alsam.
    + Boru içine döktük den sonra diğer taraftan çıkma olasılığı nedir?
    +Diğer başka bir soru sülfür ile eter ı karıştırma yapsam nasıl bir tepkime ile karşılarım?
    +kolonyanin reçine plastigin çıkardığını okudum. Kolonya yüzde 80i alkol olarak gene sülfür asiti n içine döksem nasıl bir reaksiyon çıkar?
    _cevabı bu iki günde alamaz isem bu yukarıda yazdıklarımı pazartesi günü itibari ile yapmaya başlayacağım.

  • Ali

    9 Şubat 2018 - 23:31

    Bakir sülfat hakinda bilgi istiyorum

Yorum Yap