Kan Gruplarının Keşfi

Tanıdığımız birileri yaralansa ve çokça kana ihtiyaç duyulsa hepimiz aynı kan grubuna sahip bir donör bulmak zorunda kalırız. Bunun niçin gerekli olduğunu merak ettiniz mi? Neden başka birinin kanı olmaz? Cevap kanın kimyasında saklı.

Kan Nakli (Transfüzyonu)

blood-group-transfusion-bag-a-b-ab-0-mobile-phone-strap-2-114-p-300x30019. yüzyıla kadar doktorlar kazalarda kan kaybetmiş hastalarını kurtarmak için kan nakli üzerinde denemeler yaptılar. Fakat çoğu durumda başarısız olundu. Donörden alınan kan hastaya nakledildiğinde anında pıhtılaşma gösteriyordu. Bu pıhtılaşma sonucu hastanın kan dolaşımı engelleniyor ve hasta kansızlıktan ölüyordu.

Karl Landsteiner’ in Deneyi

Viyana da doktorluk yapan Karl Landsteiner (14 Haziran 1868 doğumlu) bu konuda endişeliydi. Kanda kimyasal reaksiyonların sebep olduğu bir şeyin varlığını biliyordu fakat bazı insanların nakil sonucu kurtulabildiğini fark etmişti. Şu soruya odaklandı ” Kan kişiden kişiye değişebilir miydi?”

İnsanlardan birçok kan örneği topladı, kanları birbirine karıştırmaya  ve sonuçları karşılaştırmaya başladı. Kan iki kısımdan oluşuyordu kan hücreleri ve sıvı kısım olan serum. Bir örnekten kan hücrelerini alıp bir diğer örneğin serumuyla karıştırdı. Eğer tepkime gerçekleşirse hücreler pıhtılaşacak ve büyük bir yumak oluşturacaktı. Yani bu durum insanlar arasında kan naklinin güvenli olmayacağını gösteriyordu. Landsteiner kimin için güvenilir kimin için değil olduğunu ispatlamak için bunun gibi birçok örneklerin yüzlercesini eşleştirdi.

Önsezgisi insanların farklı kanlara sahip olabileceğini çıkardı. Nihayetinde dört çeşit kan grubunu tanımladı. Eğer aynı gruptan kan örnekleri karıştırılırsa güvenilir (reaksiyon yok) fakat farklı gruptan kan örnekleri karıştırılırsa pıhtılaşma gerçekleşiyordu. Bu dört grup A,B,AB ve 0 olarak adlandırıldı.

  • Peki nakil durumunda ne oluyor? Bu durumda kimya devreye giriyor.

Tüm kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan şeker moleküllleri (antijen) vardır. A kan grubuna  sahip olan bir bireyde bir tür şeker varken B grubunda farklı bir tür şeker mevcuttur (Basitlik açısında A-şeker ve B-şeker diyelim). AB kan grubu bu şekerlerin her ikisine de sahipken 0 kan grubu hiçbirine sahip değildir.

Serum bu şekerlerle reaksiyona giren farklı kimyasalları içerir. A kan grubuna sahip bireylerin serum kısmında Anti B adlı kimyasal varken B kan grubu bireyde Anti A vardır. AB kan grubunda ne Anti A ne de Anti B varken 0 kan grubunda her ikisi de bulunur.

  • Eğer B kan grubu A kan grubundan kan alır ise ne olur?

Kandaki Anti A tüm hücrelerdeki A şekerlerinin hemen pıhtılaşmasına neden olur. Bu damarların ve arterlerin tıkanmasına ve kan dolaşımının durmasına neden olur. Vücuttaki hücreler daha fazla oksijen alamayacağından daha hızlı bir şekilde ölürler. Bu yüzden kan gruplarının eşleşmesi çok önemlidir.

İlk Kan Nakli

1907 yılında Dr. Reuben Ottenberg kan gruplarının eşleştiği ilk güvenilir kan naklini yapmıştır. Sonraki yıllarda kan nakli teknolojiyle beraber daha rahat bir hal almıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında binlerce hayatın kurtarılmasında büyük rol oynamıştır. Eşleşen kan gruplarının belirlenmesinden sonra kan nakli ile bir çok keşif yapılmıştır.

Sizce faydalı mıydı?

Değerlendirme: 5 / 5. Oylayan: 1

Yorum Yap