Çözelti, Çözünürlük ve Çözünme Kavramları

Çözelti Çözünürlük Kavramları

Çözelti, çözünürlük ve çözünme. Birbirine çok yakın ve iç içe olan kavramlar.

İki ya da daha fazla maddenin herhangi bir oranda bir araya gelerek oluşturdukları homojen karışımlara çözelti denir. Yani bir madde başka bir madde içerisinde gözle görülemeyecek kadar küçük parçalar halinde homojen olarak dağılır. Bu olaya çözünme, elde edilen karışıma da çözelti denir.

Bir çözeltiyi meydana getiren maddelerden genellikle az olanına çözünen, çok olanına ise çözücü denir.

Çözeltiler gaz, sıvı ve katı halde bulunabilirler. Gaz haldeki çözeltilere en iyi örnek havadır. Katı haldeki çözeltilere ise alaşımlar örnek verilebilir. Gümüş para bakırın gümüş içindeki katı çözeltisidir.

Sıvı çözeltiler ise en yaygın olanları ve belki de kimyacılar için en önemli olanlarıdır.

Bir çözeltide, belirli miktarda çözücü içerisinde çözünmüş madde miktarına derişim (konsantrasyon) denir. Derişimin düşük olduğu çözeltilere seyreltik, yüksek olduğu çözeltilere ise derişik çözeltiler denir. Diğer bir deyişle çözücü içerisinde ki çözünmüş madde miktarı az ise seyreltik, çok ise derişiktir.

Örnek; içerisinde 1 çay kaşığı tuz çözünmüş su, içerisinde 3 çay kaşığı tuz çözünmüş suya göre daha seyreltiktir.

Çözeltileri içerdikleri çözünen madde miktarına göre sınıflandırmak isterseniz; doymamış çözelti, doymuş çözelti ve aşırı doymuş çözelti olarak sıralayabilirsiniz. Çözücü eğer çözebileceğinden daha az çözünen madde içeriyorsa bu doymamış bir çözeltidir. Çözücüyü, çözebileceği miktarda çözünen ile doyurur ve bir denge sağlarsanız doymuş çözelti elde edersiniz. Dışardan vereceğiniz destek ile çözücüye daha fazla çözünen çözdürürseniz aşırı doymuş çözelti elde edebilirsiniz.

Makalede Neler Var ?

Çözünme olayı nereye kadar devam eder?

Sabit sıcaklı ve basınç altında (bu değerler çözünme olayını etkilediği için değişken olurlarsa çözünme miktarını da değiştirirler.) 100 g su içerisinde çözünen madde miktarına çözünürlük denir.

Her maddenin belirli bir çözünürlük kapasitesi vardır. Uygun şartları sağladıktan sonra aşırı doymuş hale getirdiğiniz bir çözeltiye bile çözünen ekleme devam ederseniz artık çözücü kabul etmeyecek ve çökme olayı görülecektir.

Kendinizden pay biçin. Doyduktan sonra bir miktar daha yemek yemeye devam edebilirsiniz ancak çok daha fazlasını yemeye kalkarsanız çatlarsınız mazallah..

Su her şeyi çözer mi?

Her maddenin kimyasal yapısı farklıdır. Moleküller arası çekim kuvveti ile alakalı kavramlar olan polar ve apolar ile bu soruyu cevaplamak gerekirse; hayır su her şeyi çözmez! Polar maddeler polar çözücüleri, apolar maddeler ise apolar çözücüleri tercih eder. En yaygın örneği de su ve zeytinyağıdır.

İlginizi Çekebilir!  Jelibon Laboratuvarı [Ev Ödevi]

Çözünürlük hangi faktörlerden etkilenir?

Sıcaklık. Çözünürlüğe etki eden bir numaralı faktör sıcaklık. Ortam sıcaklığını artırarak çözünürlüğü artırabilir veya azaltabilirsiniz. Bu durum maddenin katı, sıvı, gaz oluşuna göre değişecektir. Detay vermiyorum ama emin olun sıcaklık çözünürlüğü etkiler!

Soğumuş çaya attığınız şeker mi daha hızlı ve çok çözünür yoksa sıcak taze demli bir çaya attığınız mı?

Deniz canlıları bildiğiniz gibi suda çözünmüş oksijen gazını alarak yaşamlarını sürdürürler. Yaz günlerince hava ısındığında derinliği az sularda daha az balık yaşar. Çünkü sıcaklık arttıkça sudaki çözünen oksijen miktarı azalır. Suyun derinliklerine indiğiniz zaman ise su soğuyacağından oksijen miktarı daha çoktur ve tam da bu yüzden deniz canlıları yazın suyun daha derin kısımlarını tercih edecektir.

Basınç. Sıcaklıktan sonra tahmin ettiğiniz gibi basınç bir diğer faktörümüz. Basıncın katı ve sıvıların çözünürlüğü üzerinde çok fazla kayda değer etkisi yoktur ancak gazlar üzerinde ki etkisi inanılmaz.

Gazoz ya da maden suyu yüksek basınç altında suda çözünmüş CO2 içeren çözeltilerdir. Sanırım şişelerin üzerine Dikkat! Yüksek Basınç! uyarısı yapıştırmaları gerekiyor. Ama dikkat ettiyseniz bunun yerine soğuk içiniz yazıyor.. Neden acaba?

Çözünürlük Çözelti Kavramları

Tabi ki bu iki etken tek başına çözünürlük için yeterli değil. Her maddenin kendine ait karakteristik özelliği olduğu için çözünürlük maddeden maddeye değişkenlik gösterecektir. Ama aynı maddenin farklı sıcaklık ve basınç altında ki çözünürlüğü beklendiği üzere farklı olacaktır.

Çözeltilerin önemi nedir?

Çözeltiler hayati derecede öneme sahiptir. Vücudumuzun büyük bölümü sıvı çözeltiler ile sarılıdır. Hastanelerde mutlaka denk gelmiş olacağınız serumlarda belirli miktarlarda çözünenler ile hazırlanmış çözeltilerdir. %0,9 NaCl çözeltisi olan serum vücudunuzun sıvı dengesini yerine getirecektir. %1’lik NaCl çözeltisi ise size faydadan çok zarar verecektir.

Göz damlaları, yaptırdığımız aşılar.. Hepsi belirli araştırmalar sonucunda vücudunuza zarar vermeyecek şekilde belirlenmiş ve hazırlanmışlardır.

Sizce faydalı mıydı?

Değerlendirme: 4 / 5. Oylayan: 8

1 Yorum

  • buğra

    25 Mart 2018 - 15:05

    Mükemmel olmuş cidden makale tadında sanki köşe yazısında kaleme alınmış gibi teşekkürler

Yorum Yap